ھەرێما كوردستانێ خۆدان کارتەکا سیاسی و لەشکری یا ب ھێزە
ئه‌ڤرۆ نيوز:
زێرەڤان بەرواری ماموستایێ زانکۆیا دھوکێ سەبارەت پشکداریا تورکیا د شەرێ مۆسلێ دا بۆ رۆژناما ئەڤرۆ دبێژیت:ئەمریکا ئەڤرۆ د ھەڤرکیەکا دژوار دایە ل گەل ھێزا رووسی ل رۆژھەلاتا ناڤین،بەرفرەھبوونا پێگەھێ رووسیا بوویە سەدەما ئالۆزبوونا پەیوەندیێن ئەمریکا ل گەل دەولەتێن ھەرێمی کو ھەڤکارێن پرۆژێ ئەمریکی بوون ل رۆژھەلاتا ناڤین،لەورا بەری بوھارا عەرەبی تورکیا ئێک ژ گرنگترین ھەڤکارێن ئەمریکا بوو ل دەڤەرێ بتایبەتی ژلایێ سیاسی و لەشکری ڤە،لێ جۆدابوونا نێرینا ھەردو لا ل سەر کێشەیا سووریێ و لاوازیا ھەلویستێ ئەمریکا بەرامبەر پاراستنا تورکیا ژ گڤاشتنێن ھەرێمی، بتایبەتی یێن رووسیا و ئیرانێ،ھەروەسا کۆدەتایا سەربازی و ھەلویستێ ئەمریکا د وێ کۆدەتایێ دا بۆ سەدەما ھندێ کو تورکیا سیاسەتا خوە ب گوھۆریت و ب شێوەیەکێ پراکماتیکی کار بکەت، ھەروەسا نێزیکبوونا رووسیا و تورکیا کارتێکرنەکا دیار ل سەر ھەلبژاردەیێن سیاسەتا ئەمریکا ل رۆژھەلاتا ناڤین کریە،لەورا ئەڤرۆ تورکیا یاریا سیاسی ل چارچۆڤێ ھەرێمی دا دکەت و گوھۆرینا ھەلویستێ ئەمریکا بەرامبەر تورکیا و پشکداریا تورکی د شەرێ مۆسلێ دا بۆ دو فاکتەرێن سەرەکی دزڤریت،ھێشتا دبێژیت:پشکداریا تورکیا د گرۆپێ ئاسایشا ھەرێمی دا ل گەل رووسیا،ئیران،سووریا و عێراقێ،کو ئەڤ گرۆپە د بوارێ ھەوالگیری دا ھەڤکاریێ دکەن،زەنگەک بوو بۆ ھشیارکرنا ئەمریکا ل سەر سیاسەتا ئیسنفجی یا تورکیا د دەڤەرێ دا،لەورا ئەمریکا پێدڤی ب نێزیکبوونا تورکیا ھەیە بتایبەتی ل سووریا و عێراقێ،ھەروەسا دوورخستنا ئەنقەرە ژ بازنێ رووسی،دیسا کونترۆلکرنا بریارا سیاسی ل عێراقێ ژلایێ ئیرانێ ڤە و مەترسییا بەرفرەھبوونا ھەژموونا ئیرانی ل دەڤەرێ کارتێکرنەکا دیار ل سەر بەلانسا ھێزێ ھەیە ل سەر حیسابا ئەمریکا و وەلاتێن رۆژئاڤایی،لەورا ل دەستپێکا شەرێ مۆسلێ ئەمریکا بۆ لێک نێزیککرنا بەغدا و ھەرێما کوردستانێ و دورخستنا ئیرانێ ژ شەرێ مۆسل،نەرازیبوونەکا میدیای ھەمبەر تورکیا ب کار دئینا،لێ گوھۆرینێن بلەز د کێشەیا سووریا دا گوھۆرینەکا نە چاڤەرێکری ل ھەلویستێ ئەمریکا پەیداکر.
زێرەڤان بەرواری زێدەتر دیارکر:نوکە بەغدا کونترۆل ل سەر نافخوە یا عێراقێ و بریارا دەولەتێن ھەرێمی نینە،چونکی کارتێن سیاسی و لەشکری یێن بەغدا گەلەک د لاوازن و نەشێت کارتێکرنێ ل سەر ھەلویستێ چو دەولەتان بکەن، بتایبەتی تورکیا کو شەرێ مۆسل ب بریارا ئەمریکا و ب کونترۆلکرنا وێ برێڤە دچیت،لەورا تورکیا ب دانوستاندن ل گەل ئەمریکا پشکداریێ ل گوھۆرینا سیاسی ل عێراقێ دا دکەت،ھەروەسا پرس نە پرسەکا نافخوەیی یە کو ب شەرێ مۆسل ڤە بھێتە شرۆڤەکرن،بەلکو ب تێگەھشتنێن ھەرێمی و دابەشکرنا بەرژەوەندیێن ئیستراتیجی دناڤا دەولەتێن ھەرێمی و زلھێز دایە.
ماموستایێ زانکۆیێ گۆت: تورکیا کارتێن جۆدا جۆدا ھەنە ل ھەمبەر ئەمریکا و دەولەتێن دی چارچۆڤێ کێشا سووریێ و عێراقێ دا ب کاربینیت، ئێک ژ کارتێن بھێز ھەوالگیری و پەیوەندیێن ئەمنی نە ل گەل رووسیا و گوھۆرینا ھەلویستێن ئەنقەرە ل ھەمبەر کاودانێن جۆدا و ب کارئینانا میکانیزما ھێزا ھشک و یا سیاسی، لەورا تورکیا کێشەیا سووریا ب باشترین شێواز ل گەل ھەڤکێشەیا عێراقێ ب کار دئینیت، ژ پێخەمەت دروستکرن و پاراستنا بەلانسا ھێزێ ل گەل ئیرانێ،باشترین نموونە بۆ ڤێ چەندێ،پرۆسێسا سەربازی یا ل رەققەیە یا دژی داعشێ، کو ئەمریکا و تورکیا راستەوخۆ دێ پشکدار بن،سەبارەت ھاتنا تورکیا دێ چو زیان ھەبیت بۆ ھەرێمێ ناڤھاتی دبێژیت:ھەرێما کوردستانێ د سەنتەرێ گوھۆرینا سیاسی دا خوە دبینیت، ئەڤرۆ ھەرێما کوردستانێ خۆدان کارتەکا سیاسی و لەشکری یا ب ھێزە، کارتێکرنا تورکیا ل سەر ھەرێما کوردستانێ یا نەرێنی نابیت، ھەکە ب رێککەفتن ل گەل ئەمریکا پشکداریا لەشکری بکەت، ھەروەسا لاوازیا پرۆژێ ئیرانی دێ پتر خزمەتا ھەرێمێ کەت و دێ گرانی و مەترسییا گرۆپێن مەزھەبی ل کوردستانێ دوورکەت،لێ گەلەک یا گرنگە ھەرێما کوردستانێ پشکدار بیت د ھەر لێک نێزیکبوونەکا ئەمریکی و تورکی دا،ژ پێخەمەت پاراستنا بەرژەوەندیێن ھەرێما کوردستانێ،ھەروەسا تورکیا دڤێت پشکداریێ د شەرێ مۆسلێ دا بکەت،داکو بەرژەوەندیا خوە یا ئەمنی ب پارێزیت و گرۆپێن تۆندرەو دوور بێخیت،بتایبەتی ئەو گرۆپێن دوور ژ کونترۆلا حوکمەتا عێراقی کار دکەن،دیسا قۆناغا پشتی شەرێ مۆسل دێ ب رێیا حوکمەتا بەغدا ڤە ھێتە برێڤە برن ل سەر بناغێ تێگەھشتنا ھەرێمی لسەر نەخشەیا نوو یا عێراقێ.
بەرواری ھەروەسا دیارکر: تورکیا پرۆژێ مانا د مۆسلێ دا نینە،لێ ھەکە سیناریۆیا ئیرانێ سەرگرت و حەشدا شەعبی کونترۆلا دەڤەرا عەرەبێن سوننی کر،ل وی دەمی دێ تورکیا پلانا بی ھەبیت و ب ھێزا لەشکری دێ بەرژەوەندیێن خوە پارێزیت، لەورا تورکیا پرۆژێ بەرفرەھبوونا جۆگرافی نینە، وەک پرۆژێ ئیرانێ و بەلافکرنا گرانیا سیاسی و ب کارئینانا مەزھەبێ شیعی،لێ تورکیا ھەر دەمێ مەترسی ل سەر دروست دبیت، میکانیزما لەشکری ب کار دئینیت و خوە سەپاندن ب میکانیزما ھێزێ دکەت و ئەڤ چەندە ل قۆبرس دروست بوو،ھەروەسا تورکیا دێ بەردەوام بیت ل سەر ھەبوونا ھێزا لەشکری ل عێراقێ ھەتاکو چەند سالێن دی،لەورا رۆلێ ئیرانێ ئێک ژ گرنگترین فاکتەرانە کو تورکیا ھەول ددەت سەرەدەریێ ل گەل بکەت،ھەروەسا ئیران ھەول نادەت راستەوخۆ بکەڤیتە ناکۆکیا لەشکری ل گەل تورکیا و دێ ھەردەم میلیشیاتێن مەزھەبی بۆ ڤێ مەرەمێ ب کار ئینیت و دێ بەردەوام بیت ل سەر کارتێکرنا نە راستەوخۆ ب رێیا گرۆپێن لەشکری، تورکیا ژی دێ زێدەتر ھەول دەت خوە نێزیکی کورد و عەرەبێن سوننە بکەت.
