ئەو پێنج نەخۆشیێن جیھان حێبەتی کری

ئه‌ڤرۆ نيوز:

لیستەک ب 7000 جورێن نەخۆشیان و تەنگەزاریێن دەگمەن و جوراوجور کارتێکرنێ ل 300 ملیون مرۆڤان ل جیھانێ دکەت، ل جیھانا نوشداریێ ئەو نەخۆشی حالەتێن نەسروشتینە و کارێ لەشی بێھێزدکەن، کێم جاران نیشان ل گەل ھەنە.
1-نەخۆشیا کورگیلونس: نەخوشیەکە نەھاتیە زانین، بەلێ ھندەک نوشدار ھزردکەن نەخوشیەکا دومدرێژە، ژ نیشانێن وێ ھندەک رووشالێن رەش و سۆر و شین ل سەر پیستی پەیدادبن و نەخۆش ھەست ب گەزینک و خوریانێ دکەت، ھەروەسا بیردانکا وی کێم دبیت و ھەست ب وەستیانێ و ئێشانا گەھان دکەت، ناڤێ نەخۆشیێ ب ناڤێ وێ دەڤەرێ ھاتیە یا کو ئێکەم جار نەخۆشی لێ پەیدابووی ئەوژی ل وەلاتێ فرەنسایە، دەمێ کو ھندەک موویێن رەش ل ھندەک زارۆیان پەیدابووین ل چەرخێ 17 و ھەتا نوکە چو دەرمان نینن بۆ بنبرکرنا نەخۆشیێ و دۆرێن 14000 مرۆڤان ئەڤ نەخۆشیە ھەیە.
2-بچووکیا سەری: بچووکیا سەری حالەتەکێ دەگمەنە، رەنگە ل دەستپێکا بوونا زارۆی بھێتە دیتن و ھندەک جارا بەری زارۆ ببیت دھێتە زانین، ئەڤ نەخۆشیە کەسەکی ژ ھەر 666666 کەسا دگریت ل نەتەوێن ئێکگرتی، بچووکیا سەری ئاماژەی ب مێشکی ددەت کو ب شێوەیەکێ دروست گەشەناکەت، ل ھندە دەما مێشکی وی وەسانە وەکو ھێشتا دمالبچووکێ دایکێ دا، گەلەک وەسا ھزردکەن کو نەخۆشی ژ ئەنجامێ بەرئاتافبوون ب ھندەک کەرستێن زیانبەخش ھێشتا د مالبچووکی دا پەیدادبیت، یانژی تووشبوون ب تیشکێ و ھندەک فاکتەرێن زکماکی و تووشبووێن وێ ب کورتەبالیێ ژی دھێنە زانین.
3-نەخۆشیا فۆنھیبل لینداو: ژ ھەر 35 ھزار کەسا، کەسەک تووش دبیتێ ئەوژی حالەتەکێ زکماکیێ کێم وێنەیە، دھێتە زانین ب وەرارا وەرەما ل پشکێن جودا جودا د لەشیدا، گەلەک وەرەم ل کۆئەندامێ دەماران پەیدادبن و پتریا جاران خویناوی نە، ھندەک جارا ل بنکراس و گولچیسکان پەیدادبن و ھەکە نەھاتنە چارەسەرکرن ئێشێن دلی و مێشکی ل دووڤ خوە دھێلن.
4-نەخۆشیا کۆرۆ: ئەڤ نەخۆشیە ل وەلاتێ گینیا گەلەک بەلاڤەیە، ب تایبەت ژی ئەو کەسێن ل دەڤەرێن بلند دژین، پتر وان کەسا دگریت یێن گوشتێ مرۆڤا دخوون، تووشبوویێن وێ بۆ دەمێ 6-12 ھەیڤا ئاگەە ژ خوە نینە و پاشی گیانێ خوە ژ دەست ددەن، پێزانین وەسا دیاردکەن کو 1100 کەس دناڤبەرا سالێن 1950-1960 ب ڤێ نەخۆشیێ گیانێ خوە ژدەستدایە، بەلێ پشتی حکومەتێ مایتێکرن تێدا کری و ھەولدای گۆشتێ مرۆڤان نەھێتە خوارن ئەڤ نەخۆشیە نەمایە.
5-نەخۆشیا پیراتيێ: ھەر ھەشت ملیون کەسا ئێک تووش دبیتێ، تووشبوویێن وێ ھەتا ژیێ 13 سالیێ دمینن، ھندەک جارا ژی ھەتا بیست سالیێ، چو چارەسەری بۆ پیراتیا بلەز نینن و ھەولدانێن نوشدارا گەھشتینە وی رادەی کو چارەسەریا ھورمونی و دەرمانێن دژی پەنجەشێرێ بۆ بھێنە دان.

کۆمێنتا تە